Gần đây là trường hợp của nhà thầu Công ty Cổ phần dịch vụ và xây lắp trúng thầu hàng loạt gói thầu tiền tỷ do Công ty Điện lực Bắc Ninh làm chủ đầu tư là một ví dụ.

Hồ sơ dự thầu gian lận nhưng vẫn “vô tư” trúng thầu

Gói thầu số 5-TBN20: Xây lắp Dự án: Cải tạo, nâng cấp, giảm tổn thất điện năng và đáp ứng nhu cầu phát triển phụ tải các TBA phân phối phía Tây TP. Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh năm 2020. Công ty Cổ phần dịch vụ và xây lắp trúng thầu với giá trúng 4.295.889.535 VNĐ (Quyết định: 6/QĐ-PCBN phê duyệt Kết quả lựa chọn nhà thầu (KQLCNT) ngày 02/01/2020).

Hồ sơ mời thầu (HSMT) yêu cầu kinh nghiệm cụ thể trong thực hiện hợp đồng tương tự, chủ đầu tư quy định: “Nhà thầu đã hoàn thành toàn bộ hoặc phần lớn với tư cách là nhà thầu chính (độc lập hoặc thành viên liên danh) hoặc nhà thầu phụ trong vòng 5 năm trở lại, tính đến thời điểm đóng thầu. Số lượng hợp đồng bằng 2 hoặc nhiều hơn 2, ít nhất có 01 hợp đồng có giá trị tối thiểu là 3.160.000.000 VNĐ, tổng giá trị tất cả các hợp đồng ≥ 6.320.000.000 VNĐ. Phân cấp công trình: Công trình công nghiệp. Loại công trình năng lượng. Cấp công trình cấp III”.

Ngoài ra, Điện lực Bắc Ninh yêu cầu: Mỗi hợp đồng tương tự kèm theo các tài liệu: Hợp đồng đầy đủ; Biên bản nghiệm thu hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng và/hoặc biên bản thanh lý hợp đồng, và/hoặc xác nhận hoàn thành hợp đồng của chủ đầu tư.

Tham gia dự thầu gói thầu trên, tại Hồ sơ dự thầu (HSDT), Công ty cổ phần dịch vụ và xây lắp kê khai 2 hợp đồng tương tự để chứng minh năng lực kinh nghiệm thi công công trình, trong đó có hợp đồng tương tự số 97/2018 HĐXL – PCTN ngày 29/5/2018. Công ty cổ phần dịch vụ và xây lắp kê khai kê khai là công trình năng lượng cấp III.

Tuy nhiên, về năng lực kinh nghiệm tại HSDT, theo tài liệu chúng tôi có được công trình thuộc hợp đồng tương tự số 97/2018 HĐXL – PCTN ngày 29/5/2018 Gói thầu số 4a: Đấu thầu tập trung xây lắp và cung cấp vật tư còn lại, là công trình cấp IV (cấp thấp hơn cấp III mà bên mời thầu yêu cầu) mà nhà thầu đã thực hiện thi công trước đó.

Khoản 4 Điều 89 Luật đấu thầu, việc nhà thầu trình bày sai một cách cố ý hoặc làm sai lệch thông tin, hồ sơ, tài liệu nhằm thu được lợi ích, trốn tránh nghĩa vụ hoặc cố ý cung cấp các thông tin không trung thực trong HSDT làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu đều bị coi là gian lận trong đấu thầu. Nội dung này cũng được quy định tại Thông tư 03/2015/TT-BKHĐT mẫu Hồ sơ mời thầu xây lắp 01 giai đoạn 1 túi hồ sơ, Phần Chỉ dẫn nhà thầu mục 3 các hành vi bị cấm (điểm 4 các hành vi gian lận).

Theo một chuyên gia đấu thầu, trường hợp nhà thầu cung cấp thông tin không trung thực, vi phạm hành vi bị cấm theo quy định tại Khoản 4 Điều 89 Luật Đấu thầu thì nhà thầu sẽ bị cấm tham gia hoạt động đấu thầu từ 3 năm đến 5 năm theo quy định tại Khoản 1 Điều 122 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP.

Việc “bao che” cho nhà thầu Công ty cổ phần dịch vụ và xây lắp không chỉ diễn ra tại Gói thầu trên mà có diễn ra tại nhiều gói thầu thuộc các dự án cải tạo lưới điện do Điện lực Bắc Ninh làm chủ đầu tư.

Đơn cử tại Gói thầu số 4-ĐBTT.09: Xây lắp Dự án: Cải tạo, nâng cấp, giảm tổn thất điện năng và đáp ứng nhu cầu phát triển phụ tải các TBA phân phối khu vực phía Đông Bắc huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh năm 2021.

Trong HSMT kinh nghiệm cụ thể trong thực hiện hợp đồng tương tự, Công ty Điện lực Bắc Ninh quy định:  “Số lượng hợp đồng ít hơn hoặc nhiều hơn 2, trong đó có ít nhất một hợp đồng có giá trị tối thiểu là 2.460.000.000 VNĐ và tổng giá trị tất cả các hợp đồng ≥ 4.920.000.000 VNĐ. Phân cấp công trình: Công trình công nghiệp. Cấp công trình: cấp III”.

Nhà thầu Công ty cổ phần dịch vụ và xây lắp kê khai kê khai hợp đồng tương tự số 97/2018 HĐXL – PCTN ngày 29/5/2018, đồng thời tiếp tục kê khai là công trình năng lượng cấp III.

Điều đáng nói, tổ chấm thầu sau khi phát hiện hợp đồng số 97/2018 HĐXL – PCTN ngày 29/5/2018 Gói thầu số 4a: Đấu thầu tập trung xây lắp và cung cấp vật tư còn lại, là công trình cấp IV (cấp thấp hơn cấp III mà bên mời thầu yêu cầu) chưa đáp ứng được yêu cầu của HSMT đã cho bổ sung hợp đồng khác để “thay thế” cho hợp đồng số 97/2018 HĐXL – PCTN trên.

Theo quy định tại Điểm a và Điểm b Khoản 2 Điều 8 Thông tư số 05/2018/TT-BKHĐT ngày 10/12/2018 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư đối với gói thầu được tổ chức lựa chọn nhà thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia thì Hệ thống tự động đánh giá các nội dung: Lịch sử không hoàn thành hợp đồng, kết quả hoạt động tài chính, doanh thu bình quân hàng năm, nguồn lực tài chính, kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự trên cơ sở thông tin mà nhà thầu kê khai trên webform trong E-HSDT.

Với hành vi gian lận HSDT của nhà thầu Công ty cổ phần dịch vụ và xây lắp, theo quy định tại mục 4 Điều 17 Luật Đấu thầu, Công Ty Điện lực Bắc Ninh phải huỷ kết quả đấu thầu.

Nhưng thật bất ngờ, không hiểu sự dựa vào cơ sở lý nào để Công Ty Điện lực Bắc Ninh vẫn “vô tư” phê duyệt Công ty cổ phần dịch vụ và xây lắp trúng thầu Gói thầu số 4-ĐBTT.09, với giá 3.339.778.506 VNĐ.

Nghiêm trọng hơn, sau khi được Công ty Điện lực Bắc Ninh cho phép làm rõ, Công ty Cổ phần dịch vụ và xây lắp đã thay thế hợp đồng 97/2018 HĐXL – PCTN bằng hợp đồng số 06/2020/HĐXL ngày 03/01/2020 giữa công ty Điện lực Bắc Ninh với Công ty Công ty Cổ phần dịch vụ và xây lắp. Đây cũng chính là hợp đồng mà nhà thầu thi công Gói thầu số 5-TBN20: Xây lắp Dự án: Cải tạo, nâng cấp, giảm tổn thất điện năng và đáp ứng nhu cầu phát triển phụ tải các TBA phân phối phía Tây TP.Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh năm 2020, (nhờ gian lận kê khai không trung thực hợp đồng tương tự số 97/2018 HĐXL – PCTN, mà chúng tôi đã đề cập ở trên.

Được biết, hợp đồng số 06/2020/HĐXL ngày 03/01/2020 thi công Gói thầu số 5-TBN20 với công ty Điện lực Bắc Ninh, nhà thầu Công ty Công ty Cổ phần dịch vụ và xây lắp còn sử dụng để kê khai hợp đồng tương tự trong HSDT một loạt các gói thầu của Điện lực Bắc Ninh như gói thầu: Gói thầu số 2: Xây lắp sửa chữa đường dây 35kV các nhánh rẽ thuộc huyện Thuận Thành (giá trúng thầu 1,466 tỷ đồng, Quyết định phê duyệt KQLCNT ngày 23/03/2021); Gói thầu số 3-HNK-21: Xây lắp (giá trúng thầu 4,52 tỷ đồng, Quyết định phê duyệt KQLCNT ngày 10/08/2021).

Công ty Điện lực Bắc Ninh.

Hồ sơ mời thầu vi phạm hành vi cấm

Điều 89, Luật Đấu thầu 2013, các hành vi bị cấm trong đấu thầu: Không bảo đảm công bằng, minh bạch, bao gồm các hành vi như: Nêu yêu cầu cụ thể về nhãn hiệu, xuất xứ hàng hóa trong HSMT đối với gói thầu mua sắm hàng hóa, xây lắp hoặc gói thầu hỗn hợp khi áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi, đấu thầu hạn chế;...

Ngoài ra, Chỉ thị 47/CT-TTg năm 2017 của Thủ tướng Chính phủ về chấn chỉnh công tác đấu thầu, Điểm 5, khoản a: Đối với xây dựng HSMT nêu rõ: Khi xây dựng yêu cầu về kỹ thuật không được đưa ra các điều kiện nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng, đồng thời cũng không được đưa ra các yêu cầu quá cao dẫn đến làm tăng giá dự thầu hoặc làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu; không được nêu yêu cầu về nhãn hiệu, xuất xứ cụ thể của hàng hóa, kể cả việc nêu tên nước, nhóm nước, vùng lãnh thổ gây ra sự phân biệt đối xử.

Tuy nhiên, tại HSMT một số gói thầu đấu thầu rộng rãi trong nước của Điện lực Bắc Ninh đã đi ngược lại quy định trên. Đó là Gói thầu số 02: Xây lắp Sửa chữa các tuyến đường dây trung, hạ thế khu vực huyện Thuận Thành, Quế Võ (Công ty TNHH tư vấn và đầu tư GI trúng thầu: 6.712.298.060 VNĐ). HSMT các thông số chính của thiết bị chống sét thông minh, bên mời thầu yêu cầu: Nhà sản xuất Streamer, Xuất xứ Russia.

Thông tư 03/2015/TT-BKHĐT lập Hồ sơ mời thầu xây lắp, Mẫu HSMT 01 giai đoạn 1 túi hồ sơ trong đó, Chương I chỉ dẫn nhà thầu, mục 3 các hành vi bị cấm (điểm 6 h: Nêu yêu cầu cụ thể về nhãn hiệu, xuất xứ hàng hóa trong HSMT).

Được biết, bộ tiêu chuẩn kỹ thuật lựa chọn thiết bị thống nhất trong Tổng Công ty Điện lực miền Bắc do Tổng Công ty ban hành, với van chống sét, cầu dao… cũng không đưa nhãn hiệu, xuất xứ vào HSMT. Công văn do Tổng Công ty Điện lực Miền Bắc gửi các Công ty Điện lực thành viên ngày 17/4/2018 đã yêu cầu thực hiện nghiêm túc áp dụng Bộ tiêu chuẩn lựa chọn thiết bị thống nhất trong NPC và các quy định hiện hành, tiêu chuẩn khác có liên quan trong lập HSMT, nhưng không hiểu vì lý do gì Điện lực Bắc Ninh không thực hiện.

Chỉ thị số 2937/CT-EVN ngày 6/6/2019 về chấn chỉnh công tác đấu thầu, tăng cường hiệu lực, hiệu quả và đẩy lùi tình trạng tiêu cực, vi phạm trong đấu thầu trong Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), tại mục 4 nêu rất rõ: Đối với công tác đánh giá HSDT/Hồ sơ đề xuất và công tác thẩm định các nội dung trong đấu thầu phải đảm bảo nguyên tắc trung thực, khách quan, công bằng, căn cứ vào tiêu chuẩn đánh giá HSDT và các yêu cầu khác trong HSMT, tuân thủ các quy định Pháp Luật về đấu thầu và Pháp Luật khác liên quan; tuyệt đối không thiên vị hoặc gây khó khăn cho bất kỳ nhà thầu nào trong quá trình đánh giá HSDT/Hồ sơ đề xuất.

Cùng với việc lập HSMT không phù hợp quy định Pháp Luật đầu thầu và của NPC, EVN, những dấu hiệu vi phạm của nhà thầu trúng thầu là Công ty cổ phần dịch vụ và xây lắp, dư luận đặt câu hỏi trách nhiệm của Công ty Điện lực Bắc Ninh khi được giao làm chủ đầu tư của hàng loạt dự án trọng điểm của Tổng công ty điện lực Miền Bắc.