Theo khoản 4 Điều 2 Luật BHXH, công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đều có thể tham gia BHXH tự nguyện.
Về phương thức đóng BHXH tự nguyện, người tham gia có thể lựa chọn một trong các phương thức đóng hằng tháng, đóng ba tháng/lần, sáu tháng/lần, 12 tháng/lần hoặc đóng một lần cho nhiều năm về sau (nhưng không quá 5 năm).
Ngoài ra, người tham gia có thể đóng BHXH tự nguyện một lần cho những năm còn thiếu đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu nhưng thời gian đóng BHXH còn thiếu không quá 10 năm cho đủ 20 năm để hưởng lương hưu.
Về mức đóng, Luật BHXH quy định mức đóng BHXH tự nguyện hằng tháng bằng 22% mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn.
Mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở tại thời điểm đóng.
Như vậy, sau khi người lao động hết tuổi lao động và không tham gia BHXH bắt buộc nữa thì có thể tham gia BHXH tự nguyện cho đến khi đủ 20 năm để được nhận lương hưu.
Về mức hưởng BHXH tự nguyện
Theo Điều 3 Nghị định 134/2015/NĐ-CP , mức lương hưu hàng tháng tính:
Lương hưu = Tỷ lệ hưởng x Bình quân thu nhập tháng đóng BHXH
Mức hưởng trợ cấp một lần khi nghỉ hưu
Theo khoản 2 Điều 74 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, trợ cấp một lần được tính như sau: mỗi năm người tham gia BHXH tự nguyện đóng cao hơn số năm tương ứng tỷ lệ hưởng lương hưu 75% được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Mức hưởng BHXH một lần
Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính theo số năm đã đóng bảo hiểm xã hội. Với người tham gia BHXH trước năm 2014, cứ mỗi năm, mức hưởng BHXH một lần bằng 1,5 tháng mức bình quân thu nhập đóng BHXH. Với người tham gia BHXH từ năm 2014 trở đi, mức hưởng BHXH một lần, cứ mỗi năm bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập đóng BHXH.
Trường hợp thời gian đóng BHXH tự nguyện chưa đủ 1 năm thì hưởng mức bằng số tiền đã đóng, tối đa bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
