Bí ẩn “có lẽ cả đời tôi cũng không bao giờ biết được”

Ngày 8/3/2014, một chiếc Boeing 777 cất cánh từ Kuala Lumpur và bay ổn định ở độ cao hành trình được chỉ định là 10.668m. Sau khi được hướng dẫn chuyển tần số, phi công điều khiển máy bay đã trả lời một cách lịch sự và bài bản: “Chúc ngủ ngon, Malaysia 370”. Đó là tin nhắn cuối cùng từ chuyến bay MH370 của Hãng hàng không Malaysia Airlines.

Đã một thập kỷ đã trôi qua kể từ khi chuyến bay mang số hiệu MH370 di chuyển chệch hướng hẳn khỏi đường bay theo kế hoạch đến Bắc Kinh và biến mất. Bất chấp những những nỗ lực tìm kiếm đa quốc gia lớn nhất và tốn kém nhất trong lịch sử, một trong những bí ẩn lớn nhất của ngành hàng không vẫn chưa có lời giải đáp.

Với anh Naren Sharma, người có vợ là chị Chandrika nằm trong số 239 hành khách trên chuyến bay chưa bao giờ đến đích, điều đó là không thể chấp nhận được.

“Tôi lo lắng rằng nếu không biết chuyện gì đã xảy ra với chuyến bay, chúng ta sẽ dễ phải chứng kiến việc này tái diễn", anh Naren Sharma chia sẻ.

Đây là một câu hỏi ám ảnh với tất cả những người sợ bay và nhiều người không mắc hội chứng này. Làm sao mà một máy bay tiên tiến như Boeing 777, được trang bị các công cụ hiện đại trong kỷ nguyên theo dõi vệ tinh toàn cầu và liên lạc liên tục lại biến mất một cách đơn giản như vậy?

Theo anh Naren đến từ Ấn Độ: "Việc biết được nơi chuyến bay kết thúc và điều gì đã dẫn nó đến nơi an nghỉ của mình, dù dưới bất kỳ hình thức nào vẫn vô cùng quan trọng. Đó là câu hỏi thỉnh thoảng lại khiến tôi bối rối và thậm chí thất vọng. Có lẽ cả đời tôi cũng không bao giờ biết được".

Khao khát tìm kiếm câu trả lời cũng "bùng cháy" trong gia đình của những người vận hành chuyến bay định mệnh khi các cáo buộc và thuyết âm mưu đan xen nhau.

Tiến sĩ Ghouse Mohd Noor, một người bạn của cơ trưởng chuyến bay MH370 Zaharie Ahmed Shah, cho biết: “Gia đình cơ trưởng Zaharie vẫn đang hy vọng vào câu trả lời. Cánh cửa chưa đóng lại. Phải có một lời giải thích về những gì đã xảy ra".

"Tôi ngày đêm cầu nguyện chuyến bay sẽ được tìm thấy. Chúng ta sẽ ủng hộ mọi sự cố gắng và những nỗ lực mới đang được thúc đẩy", ông Ghouse Mohd Noor nói.

Fuad Sharuji, người từng là Giám đốc khủng hoảng của Hãng hàng không Malaysia Airlines vào thời điểm MH370 mất tích, cho biết gia đình cơ trưởng Zaharie đã bị cô lập khi họ đối mặt với những thuyết âm mưu xoay quanh người phi công này.

"Họ đã tránh xa giới truyền thông vì không thể chấp nhận những lời buộc tội… Họ đang cố gắng hết sức để tiếp tục cuộc sống", Fuad Sharuji nói.

Những giả thuyết lấp đầy khoảng trống thông tin

Những ngày sau khi chuyến bay biến mất, các thông tin sẵn có ít ỏi đến mức khu vực tìm kiếm đã phải trải rộng từ Kazakhstan ở Trung Á tới Nam Cực. Trong những tuần, tháng và năm sau đó, những manh mối thu thập từ dữ liệu vệ tinh, theo dõi bằng radar và thậm chí cả phân tích dòng hải lưu đã giúp thu hẹp phạm vi tìm kiếm. Tuy nhiên, chúng cũng dẫn đến những giả thuyết rất khác nhau.

Những giả thuyết này đi từ kịch bản một phi công “bất hảo” âm mưu phá hoại đến việc chuyến bay bị một thế lực bất chính bắn hạ hoặc “biến mất” và hạ cánh xuống một địa điểm tối tăm, hay trên máy bay có chứa hàng hóa nhạ‌y cả‌m hoặc một hành khách có tầm quan trọng về chính trị…

Trong nhiều tháng, những hành khách mất tích đã được giám sát kỹ lưỡng, với cáo buộc một hoặc một nhóm đã chiếm dụng máy bay trong một vụ giết người - t‌ּự sá‌ּt phức tạp. Các yếu tố không phải do con người và ít kịch tính hơn cũng đã được xem xét, bao gồm sự cố điện, hỏa hoạn hoặc buồng lái giảm áp suất đột ngột.

Ngày 3/3 vừa qua, Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim đã nhắc lại quan điểm rằng, nước này sẵn sàng mở lại cuộc điều tra nếu có bằng chứng mới thuyết phục. Bộ trưởng Giao thông Malaysia Anthony Loke cho biết ông sẵn sàng gặp công ty robot hàng hải Ocean Infinity của Mỹ để thảo luận về hoạt động tìm kiếm mới sau khi công ty này trình đề xuất lên chính phủ.

Kể từ năm 2014, 3 cuộc điều tra chính thức đã được tiến hành bao gồm: Một cuộc tìm kiếm dưới biển do Australia dẫn đầu, một cuộc điều tra của cảnh sát Malaysia và mới đây nhất là một báo cáo điều tra chính thức về vụ tai nạn dày gần 500 trang được công bố năm 2018. Tuy nhiên, không có cuộc điều tra nào xác định được nguyên nhân máy bay biến mất.

Ngay cả thám tử nghiệp dư Blaine Gibson, một luật sư đến từ Seattle, người gần như nổi tiếng sau khi tìm thấy mảnh vỡ MH370 trên các bãi biển ở Madagascar và Mozambique, cũng im lặng. Trong thế giới đen tối của các thuyết âm mưu, Gibson phải đối mặt với vô số cáo buộc từ các tài khoản mạng xã hội.

Những câu hỏi từ năm 2014 vẫn chưa được trả lời vào năm 2024. Điều quan trọng nhất trong số đó là lý do tại sao máy bay rẽ hướng dường như có kiểm soát về phía Ấn Độ Dương và quan trọng hơn là tại sao hai thiết bị theo dõi và liên lạc quan trọng trên máy bay lại im lặng.

Điều này khiến người ta tập trung nhiều vào cơ trưởng Zaharie, 53 tuổi và phi công Fariq Abdul Hamid, 27 tuổi, người dẫn đầu phi hành đoàn gồm 10 người khác.

Một giả thuyết mà các chuyên gia hàng không cho rằng có thể xảy ra là cơ trưởng Zaharie đã gặp phải một vấn đề như hỏa hoạn hoặc giảm áp suất. Sau đó ông đã quyết định quay trở lại theo hướng Malaysia nhưng không thực hiện được do khói hoặc thiếu oxy. Trong lúc bối rối, Zaharie hoặc Fariq có thể đã vô tình tắt thiết bị liên lạc. Chiếc máy bay sau đó sẽ tiếp tục thực hiện "chuyến bay ma" khi mà những người trên đó đã chết nhưng máy bay vẫn tiếp tục ở chế độ lái tự động.

Sylvia Spruck Wrigley, tác giả cuốn Bí ẩn chuyến bay 370 của Malaysia và bộ hai cuốn sách "Không dấu vết" về những vụ mất tích máy bay cho rằng, mặc dù điều này sẽ chưa khép lại nhưng ngành hàng không đã học được rất nhiều từ thảm kịch trên và đã thực hiện các quy tắc an toàn mới.

Theo đó, châu Âu và Vương quốc Anh đã yêu cầu gắn thêm một đèn hiệu định vị dưới nước tần số thấp bổ sung, giúp lực lượng tìm kiếm và cứu nạn xác định vị trí những người sống sót trên biển, được gắn vào khung máy bay. Ngoài ra, máy ghi âm buồng lái sẽ lưu giữ 25 giờ dữ liệu, thay vì chỉ hai giờ.

Tuy nhiên, sau 10 năm với những câu hỏi chưa được giải đáp, các giả thuyết và thuyết âm mưu vẫn không ngừng được đưa ra để lấp đầy khoảng trống thông tin.

Theo tác giả Spruck Wrigley: “Mọi người không thể tưởng tượng được rằng có thể chúng ta sẽ không bao giờ biết chuyện gì đã xảy ra”.