Vì thực chất cá voi là động vật có v‌ú chứ không phải cá nên danh hiệu loài cá lớn nhất hành tinh hiện nay thuộc về loài cá nhám voi (Rhincodon typus). Những con cá này có thể dài tới 16 mét và nặng hơn 20 tấn. Chúng to bằng một chiếc xe buýt hai tầng.

Vậy mà trong quá trình tham gia giao thông, nhất là khi tắm biển, cá mập voi thường xuyên xảy ra tai nạn. Trớ trêu thay trong những vụ tai nạn đó, chính họ lại là nạn nhân, bị trúng đạn, bị thương, thậm chí t‌ử von‌g.

Thủ phạm không ai khác chính là những con tàu chở hàng khổng lồ của chúng ta.

Một nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Proceedings of the American Academy of Sciences (PNAS) ngày 9/5 cho biết, có tới 90% các tuyến đường của cá mập voi ngày nay sẽ giao nhau với các tuyến đường vận chuyển tốc độ cao của con người.

Và vì cá mập voi thường bơi sát mặt nước nên chúng rất dễ bị tàu container khổng lồ đâm phải. Chỉ cần một cú tông từ con tàu có trọng tải hơn 300 tấn là có thể giết chết một con cá mập voi.

Các nhà khoa học cho biết những vụ tai nạn giao thông này đã khiến dân số cá mập voi trên thế giới giảm đi một nửa trong 75 năm qua. Nó đẩy loài cá lớn nhất hành tinh vào danh sách những loài cá mập có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất thế giới.

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), thương mại toàn cầu hiện dựa vào mạch máu của các đại dương. Có tới 90% lượng hàng hóa quốc tế của con người hiện nay được vận chuyển bằng đường biển, trên những con tàu chứa hàng nghìn container khổng lồ.

Ưu điểm của vận tải đường biển là nhà sản xuất có thể đóng gói một khối lượng lớn hàng hóa với chi phí thấp – đồng thời người giao nhận cũng có thể kết hợp các chuyến hàng để giảm chi phí. Các container sau đó có thể tiếp tục được vận chuyển bằng đường bộ, khi các tàu viễn dương xuyên lục địa đã kết thúc hành trình của mình.

Thật không may, những gì tốt cho con người thường gây hại cho thiên nhiên và động vật hoang dã.

Một con cá mập voi bị thương sau khi bị thuyền đâm.

Các tuyến đường biển của con người ngày nay thường nối liền các cảng biển xa xôi, ở hai phía đối diện của các đại dương bao la. Đây được mệnh danh là những xa lộ trên biển và có tỷ lệ vượt qua các tuyến đường di cư và di cư của nhiều loài cá.

Cá voi và cá mập voi thường bị tàu vận tải của con người va phải, do chúng dành thời gian dài bơi gần mặt nước để ăn sinh vật phù du. Nếu một con cá mập voi bị tàu lớn đâm phải, cơ hội sống sót của chúng là rất thấp.

tai nạn cũng thường không được báo cáo, bởi vì cá mập voi là loài thích nổi âm thanh. Tức là khi bị thương nặng không còn khả năng bơi lội, chúng sẽ tự động chìm xuống đáy biển và lặng lẽ chết ở đó.

Vì vậy, trong nghiên cứu mới của họ, các nhà sinh thái học biển tại Đại học Southampton đã tìm cách gắn thẻ 350 con cá mập voi để theo dõi hành trình của chúng và lập bản đồ vị trí của chúng bằng vệ tinh.

Các bản đồ được so sánh với một hệ thống GPS theo dõi điều hướng đại dương, hệ thống này đã thêm vào đó tất cả các tàu chở hàng, tàu chở dầu, tàu du lịch và tàu đánh lưới với tất cả các trọng tải. trên 300 tấn – có khả năng giết chết một con cá mập voi sau khi va chạm.

“Nghiên cứu mới của chúng tôi cho thấy mối đe dọa này có thể là nguyên nhân gây ra cái chết cho loài cá lớn nhất thế giới, cá mập voi, nhiều hơn bất kỳ nguyên nhân nào khác được ghi nhận trước đây.”, giáo sư sinh thái biển David Sims cho biết.

“Không giống như hầu hết các loài cá mập khác sống lang thang trên đại dương, việc đánh bắt có chủ đích hoặc tình cờ của các đội đánh cá công nghiệp không được cho là nguyên nhân hàng đầu khiến quần thể cá mập voi suy giảm. Thay vào đó, đối với loài sinh vật biển này, có một số yếu tố chỉ ra sự vận chuyển của con người vì có khả năng gây chết người. “

92% phạm vi hoạt động của cá mập voi bị cắt đứt bởi các tuyến đường vận chuyển của con người

Đây là phân tích tập dữ liệu vệ tinh đầu tiên cho thấy các tuyến đường vận chuyển chồng chéo ảnh hưởng đến phạm vi hoạt động của cá mập voi lớn như thế nào. Các nhà khoa học cho biết các khu vực như Vịnh Mexico, Vịnh Ả Rập và Biển Đỏ – nơi có một số cảng và tuyến đường vận chuyển sầm uất nhất thế giới – cũng là những nơi cá mập voi thường xảy ra tai nạn với tàu thuyền. tốt nhất.

Bản đồ các tuyến hàng hải của con người chồng lên môi trường sống của cá mập voi.

Dữ liệu GPS cho thấy cá mập voi thường xuyên băng qua các tuyến đường vận chuyển và va chạm với những con tàu lớn gấp hàng chục lần kích thước và tốc độ của chúng. Điều này giúp cá mập có rất ít thời gian để phản ứng với một con tàu đang tới.

Các nhà khoa học theo dõi rằng 24% tín hiệu GPS của cá mập voi điều hướng đã biến mất khi chúng băng qua một làn đường vận chuyển. Ngay cả khi tính đến lỗi kỹ thuật ngẫu nhiên của máy phát, họ vẫn cho rằng đó là số cá mập voi đã bị tàu thuyền đâm và chìm xuống đáy đại dương.

Một số thiết bị gắn trên vây của cá mập voi đã ghi lại vị trí cuối cùng của chúng gần với vị trí của tàu vận tải. Trong khi đó, độ sâu của chúng liên tục giảm xuống hàng trăm mét dưới mặt biển.

Đó là bằng chứng trực tiếp về một cú húc từ một chiếc thuyền đã giết chết con cá mập voi.

Các vị trí mà tín hiệu GPS của cá mập voi kết thúc trùng với các tuyến đường điều hướng của con người.

Giáo sư David Sims cho biết hiện tại không có công ước quốc tế nào để bảo vệ cá mập voi khỏi những vụ va chạm với tàu như thế này. Thậm chí, nhiều con tàu quá lớn nên không cảm thấy mình vừa đụng phải một con cá mập.

Vì vậy, ông cho rằng, để bảo vệ loài cá lớn nhất hành tinh, trước hết, Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) cần tạo ra một kênh thông báo các vụ đụng độ giữa tàu và cá mập voi. Từ đó, họ có thể ghi lại các vụ tai nạn và vẽ bản đồ các khu vực có nhiều khả năng gặp cá mập voi nhất.

IMO sau đó có thể áp đặt các quy định bổ sung yêu cầu các tàu giảm tốc độ hoặc điều hướng cẩn thận hơn khi đi vào vùng cá mập voi. Giáo sư Sims cho biết ông sẵn sàng cung cấp bản đồ của những khu vực này để kiểm tra quy định đó.

“Hành động ngay bây giờ là cách duy nhất để ngăn quần thể cá mập voi giảm sâu hơn và tiến tới nguy cơ tuyệt chủng.“, anh nói.Tôi rất buồn khi chứng kiến cái chết của loài vật to lớn này, xảy ra ngay trên đường đi biển của người dân mà hiện nay chúng ta chưa có biện pháp ngăn chặn những vụ tai nạn như vậy. .